Yaşadığımız dönemde internet, günlük hayatımızın ayrılmaz bir parçası halindedir. Bununla birlikte herhangi bir web sitesini ziyaret ettikten sonra başka bir platforma geçiş yaptığınızda o sitenin içerisinde bulunan hizmet veya ürünün reklamı ile karşılaştığınız oldu mu? Cevaplarınızı duyar gibiyiz… Pazarlama 4.0 dönemi ile beraber dijital dünyadaki etkinlikleriniz, genel bir kanıya ulaşmaktadır. Politik gelişmelerden, alışveriş eğilimlerinize değin birçok hususta internet üzerindeki gezinmeleriniz sayesinde belirli verilere varılmaktadır. 2017 ABD başkanlık seçimlerinde de bu yönteme başvurulmuştur. Peki, bu nasıl mümkün olabilmektedir? Genel cevabı, çerezler (cookies) ile. Nedir bu çerezler, nasıl kullanılır ve ne işe yarar? Tüm soruların yanıtını detaylı bir şekilde bulabileceksiniz. Her bir satırı dikkatlice okumaya devam edin ve keşfetmeye hazır olun.
Çerezler (Cookies) Nedir?
Öncelikle bir soru ile başlayalım. Hareketlerinizin takip edilmesi sizi rahatsız eder mi? Birçok kişinin buna cevabı ‘evet’ olacaktır. Dijital dünyada da bunun bir karşılığı vardır. Ancak endişelenmesi gerekilen ile endişelenmemesi gereken konu arasında ince bir çizgi vardır. Durumu iyi bilmeli ve buna aksiyon almalısınız.
Çerezler, kullanıcı deneyimi iyileştirmek ve bazı işlemlerin kolaylığını sağlamak adına gerekli olan veri dosyalarıdır. Tarayıcı tarafından depolanmaktadır. Her bir web sitesini ziyaret ettiğinizde bu dosyalara yeni veriler eklenmektedir. Sürekliliği sağlamak ve bulunulan durumu devam ettirmek üzerine geliştirilmiştir. Çerezler, kimi durumlarda 3. kişiler tarafından okunabilmekte ve kullanılabilmektedir. Dolayısıyla dikkat edilmesi gereken mühim bir konudur. Kullanmış olduğunuz tarayıcınızın(Google Chrome, Firefox gibi…) ayarlarından bununla ilgili düzenlemeleri yapabilirsiniz. Ancak kim veya kimler tarafından ne için kullanıldığını ve ne işe yaradığını bilmekte fayda vardır. Bilgilendirme dipnotu olarak geçmek istediğimiz bir husus var. Eğer genel kullanıma açık konumlardan(internet kafe gibi) herhangi bir hesabınıza giriş yapmak isterseniz, bu konuda çok dikkatli olmalısınız. Çünkü verileriniz tarayıcı ile kullanılan bilgisayarın depolama sistemi arasında saklanabilmektedir.
Çerezler Ne İşe Yarar?
Parolalarınızı her birini hatırlıyor musunuz? Umuyoruz ki, güvenliğinizi korumak için kullanmış olduğunuz her bir platformda farklı bir şifre kullanıyorsunuzdur. Bununla birlikte her bir parolanın hatırlanmasının güç bir durum olduğunun farkındayız. Örneğin, bir web sitesinde üyeliğiniz var. Her siteye girişinizde şifrenizi girmek zorundasınız. Ancak, zamanın bu denli önemli olduğu günümüzde, her şeyin hızlıca tamamlanmasını isteriz. Dolayısıyla ‘beni hatırla’ seçeneğini aktif ederek, vakitten kazanırız. Peki, bunu yaptığımızda ne olur? Çerezlere veri girişimizi sağlayarak, her seferinde parola girişi durumundan kurtulmuş oluruz. Ancak, verilerinizin güvenliği için bunu yapmanız pek de önerilmemektedir.
Pazarlama açısından ele alacak olursak, web sayfalarını ziyaret ettiğinizde ardınızda belirli izler bırakmış olursunuz. Bunları çerez veya kurabiye kırıntılarına da benzetebilirsiniz. Akabinde başka bir web sitesine geçtiğinizde bununla ilgili reklamlar görmeniz kuvvetle muhtemeldir. Sebebi, sizin alışkanlıklarınızın ve ilgi alanlarınızın yapay zeka, derin öğrenme yordamıyla belirlenmesinden kaynaklanmaktadır. Böylece internet üzerinde belirli bir tüketici profiline sahip olursunuz. Özellikle E-Ticaret siteleri için bu konu çok yüksek önem taşımaktadır. Çünkü satışlarını gerçekleştirmek ve kullanıcı portföylerini genişletmek için buna ihtiyaçları vardır. Dolayısıyla hem sosyal medya mecralarına hem de arama motorlarına ürünlerinin reklamlarını verirler. Tabii bu durumda da hedef kitle biz internet kullanıcıları olmaktayız. Ancak endişelenmeyin. Çerezlerde kendi içerisinde belirli gruplara ayrılmaktadır. Böylece hangi çerez türünün ne işe yaradığını keşfedebilirsiniz.
Çerez Türleri
Kendinizi sürekli olarak müşteri profilinde görmek, bunu hissetmek çoğu zaman can sıkıcı olabilmektedir. Kimi zaman isteklerimizi kolaylıkla yerine getirmemize veya bulmamıza olanak sağlarken, kimi zaman da görmek istemeyecek kadar usanabiliyoruz. Peki, bu çerez türleri nelerdir? Görevlerine göre 4 farklı gruptan oluştuğunu söyleyebiliriz. Buyrun inceleyelim.
1- Gerekli Çerezler
Bazı web sitelerini kullanmaya devam etmeniz için gerekli olan çerezlerdir. Muhakkak karşılaşmışsınızdır. Bir internet sayfasını ziyaret edersiniz ve karşınıza bir bildirim veya pop-up açılmaktadır. Verilen mesajda genellikle şu ibare bulunmaktadır; “web sitemizi kullanmaya devam etmek için kullanım koşullarımızı ve çerezlerimizi kabul etmelisiniz.” Bu çerezler olmadan da ilgili siteden yararlanmanız olası değildir. Pazarlama amacı gütmemektedir. Yine de bu durum, siteden siteye değişebileceği gibi ilgili web sayfasının politikalarını incelemekte fayda vardır.
2- Performans Çerezleri
İsminden de anlaşılacağı üzere bu çerezlerin görevi, kullanıcı deneyimini iyileştirmek ve performansı arttırmak üzerinedir. Eğer bir site sahibi veya yöneticisi iseniz yabancı olmadığınız bir Google aracı vardır; Google Analytics. Google tarafından sitenize gelen kullanıcıların verileri ‘anonim’ olarak toplanır ve bir rapor halinde size sunulur. Böylece kitleniz hakkında hangi sayfalarda, ne kadar zaman geçirildiği, site üzerinde hangi konumlarda bulunulduğu gibi birçok bilgiye erişilebilmektedir. Bunlar, site yöneticisi veya yöneticilerinin performansı iyileştirmesi adına sunulan bilgilerdir.
3- İşlevsellik Çerezleri
Parolalardan bahsetmiştik. Her seferinde bunları tekrar tekrar yazmanın meşakkatli bir iş olduğunu da belirtmiştik. Tam da bu noktada işlevsellik çerezleri sizlerin yardımınıza koşmaktadır. Aynı zamanda bulunduğunuz bölge baz alınarak dil ve konum bilgilerinize uyumlu içerikler sunulması sağlanmaktadır. Örneğin, Ankara’da yaşıyorsanız ve bir Google aramasında ‘tesisatçı’ kelimesini tarattığınızda, karşınıza Ankara’daki tesisatçıların bilgileri gelecektir.
4- Reklam Çerezleri
İlgi alanlarınız neler? Bunu şu anda biz bilemeyiz ancak tarayıcınızda saklanan veriler bunu bilmektedir. Çerezleriniz, sizin alışkanlıklarınız ve sevdiğiniz şeyleri tespitini yaparak belleğinde depolar. Akabinde size atanan profil ile kalıp bir tüketici kimliğine bürünmüş olursunuz. Böylece ilgi alanınızda olan veya radarınıza girmesi muhtemel ürünlerin reklamı ile karşılaşırsınız. Kimlik ve profilden bahsettik ancak sizin esasında kim olduğunuzu bilmezler. Anonimlik esas alınmaktadır. Bu konuda endişelenmenizi gerektirecek bir durum söz konusu değildir.
Çerezler Nasıl Kullanılır?
Alışveriş yapmak, şüphesiz herkesin gerçekleştirdiği bir eylemdir. Kişisel ihtiyaçlarımızdan temel gıda gerekliliklerimize, teknolojik gereksinimlerimizden keyfi harcamalarımıza değin internet üzerinden rahatlıkla temin edebilmekteyiz. Peki, bunun çerezler ile ilişkisi nedir? Tarayıcımızdan sunulan veriler sayesinde hangi ürün(ler) ile eşleşiyorsak karşımıza onun reklamı çıkacaktır. Bahsettiğimiz üzere yalnızca web siteleri değil, aynı zamanda sosyal medya platformları da çerezlerimizi kullanmaktadır. Özellikle Facebook, Instagram, YouTube gibi dev mecralar bu anlamda çerezlerimiz sayesinde bizleri reklam verenler ile buluşturmaktadır. Örneğin, Instagram üzerinden bilgisayar donanımları sayfalarını takip ediyor veya bunların gönderilerini beğeniyorsunuz. Buna istinaden karşınıza ‘bilgisayar ve ekipmanları’ ile alakalı reklamların çıkması olasıdır.
Çerezler hakkında sizin düşünceleriniz neler, ne sıklıkla reklamlarla karşılaşıyorsunuz? Buradan bize ulaşabilirsiniz. :)
